SSI x de randen van de aarde: Waarom duiken op Christmas Island uniek is
scuba divingcoral reefsenvironmentmarine conservationchristmas island
21 views - 12 viewers (visible to dev)
Adam Moore
De eerste stap van de duikboot voelde als een stap in het oneindige. Ik viel in een eindeloos blauw, de helderheid van het water was zo onwerkelijk dat het bijna desoriënterend werd. Onder me strekten zich uitgestrekte koraaltuinen uit, waarvan de aardetinten - bruin, oranje, groen - een rijk, natuurlijk palet vormden. Dit zijn niet de neonriffen die je in tropische brochures ziet, maar iets dat meer geaard is, meer doet denken aan wat ik persoonlijk gewend ben tijdens het duiken. Ze deden me denken aan de riffen die ik gewend ben van het duiken in Australië - ruw, gezond en zo levendig. Het bracht me terug naar de Vergeten Kust, waar ik voor het eerst leerde duiken, een afgelegen wildernis die door de meesten zelden wordt gezien. Christmas Island, gelegen in het hart van de Indische Oceaan en ver van het vasteland, voelde net zo ongetemd. Voor het eerst in anderhalf jaar op expeditie voelde ik me helemaal thuis. Ik was aan het duiken op Christmas Island en het was ongelooflijk.
Wat maakt duiken op Kersteiland zo bijzonder?
Voor mensen die goed op de hoogte zijn, wordt duiken op Christmas Island vaak gefluisterd als een must. Maar voor velen wordt de naam eerder geassocieerd met de complexe geschiedenis van het eiland als locatie van een high-profile detentie center. Het eiland lag in de buurt van belangrijke migratieroutes en werd vanaf het begin van de jaren 2000 het middelpunt van het Australische offshore immigratiebeleid. Het detentiecentrum bood onderdak aan asielzoekers die per boot arriveerden en vormde zo een spannend hoofdstuk in de geschiedenis van het eiland. Het functioneerde jarenlang en stond centraal in internationale debatten over migratie en mensenrechten voordat het uiteindelijk gesloten werd.
Op dit moment is Christmas Island zijn ware identiteit aan het terugwinnen - een identiteit die geworteld is in zijn ongeëvenaarde biodiversiteit en wat er op zee te vinden is. Met een koraalbedekking van bijna 75%, zoals opgemerkt door het Christmas Island National Park en het Christmas Island Marine Park, heeft het enkele van de gezondste riffen ter wereld.
Op 492 kilometer ten zuiden van Jakarta, Indonesië, en 2600 kilometer ten noordwesten van het vasteland van Australië, is deze geïsoleerde zeeberg (die op de kaart vreemd genoeg op een terriërhond lijkt als je goed kijkt) een waar maritiem epicentrum geworden.
Door de ligging aan de samenvloeiing van krachtige oceaanstromingen overleven de riffen niet alleen, maar gedijen ze actief - een zeldzaamheid in de moderne wereld van vandaag.
De heersende wind en de deining domineren Christmas Island 10 tot 11 maanden per jaar, waardoor veel duikstekken afhankelijk van het seizoen vaak onbereikbaar zijn. Duiken op Kersteiland betekent je overgeven aan het weer en elke kant van het eiland verkennen die het toelaat.
De meeste duiken vinden plaats langs de noordkust in de buurt van Flying Fish Cove, omdat de omstandigheden daar meestal gunstig zijn. De westelijke kustlijn, waar de Dales en het Ramsarmoeras liggen, is moeilijker te bereiken vanwege de afstand en het ruwe water. Tijdens ons bezoek draaide de wind echter, waardoor we genoodzaakt waren om de oostkant te verkennen - een afgelegen, zelden bezocht gebied dat toegankelijk is via Ethel Beach.
Meestal wordt deze kant geteisterd door wind en golven, maar wij kregen de kans om dat te ervaren toen we op weg gingen naar de verst gemarkeerde duikstek "South Point", die echt zo ver weg is als het maar kan.
Elke keer dat ik van de bij SSI aangesloten Extra Divers boot sprong, het enige vaartuig dat de wateren trotseerde terwijl lagedruksystemen naderden, kon ik niet anders dan genieten van het gevoel van totale afgelegenheid. Het was een zeldzaam voorrecht om deze ongerepte wateren te verkennen, zo ver weg van het tropische duiktoerisme. Ik dook op een plek waar ik verliefd op was geworden op het moment dat ik een glimp opving van de steile rotswanden tijdens onze vlucht.
Naar Kersteiland
Over vluchten gesproken: het was voor ons een beetje onzeker om naar Christmas Island te gaan, hoewel ik al bijna een jaar aan het coördineren was met David Watchorn, de charismatische manager van Extra Divers. In de dagen voor ons vertrek was ik er niet zeker van of we het wel zouden halen - en mijn hart brak stilletjes.
Dat komt omdathet, net als bij zijn tegenhanger de Cocos(Keeling) Eilanden,niet bepaald naadloos isomhierte komenvanaf het vasteland van Australië. De vlucht vanuit Perth is slechts vier uur non-stop, maar er zijn logistieke hindernissen in overvloed.
De landingsbaan van het eiland heeft bijvoorbeeld geen infrastructuur zoals grondcontrole, wat betekent dat de piloot volledig afhankelijk is van het zicht om te landen. Als de landingsbaan door de bewolking aan het zicht wordt onttrokken, cirkelt het vliegtuig rond totdat de omstandigheden opklaren of, als de brandstof opraakt, gaat het direct terug naar Perth.
Lagedruksystemen brengen vaak wind en zware wolken met zich mee - beide maken het landen tot een onvoorspelbare gok. Het is niet voor bangeriken of stugge planners. Deze plek is voor diegenen die echt willen duiken op Christmas Island en bereid zijn de dobbelstenen te gooien.
Maar als een kerstwonder (dat was rond de tijd dat we op het eiland waren), landden we voor een week en gingen we zoals gepland terug naar Perth. En het duiken op Christmas Island was niets minder dan ik me had voorgesteld, zo niet meer!
Elke duik voelde alsof je een droom binnenstapte - een uur onder water gevolgd door serene tussenpozen aan de oppervlakte. Boven de golven zweefden de inheemse Abbott's Boobies, Golden Bosuns en Christmas Island Frigatebirds, met hun geroep om ons aan te sporen omhoog te kijken. Elke waarneming zorgde voor gejuich vanaf de boot en tussen de duiken door luisterden we naar David die vertelde hoe het leven is op dit ruige, afgelegen eiland waar hij een van de slechts twee duikoperaties leidt.
Vanuit zijn oogpunt als een van de weinige eco-toerisme-exploitanten op het eiland, is wat duiken op Christmas Island zo speciaal maakt dat de wateren deel uitmaken van het Christmas Island Marine Park, een van de grootste beschermde mariene gebieden van Australië.
Het park, dat in 2022 werd opgericht, beslaat een ongelofelijke 277.000 vierkante kilometer en beschermt een gebied dat zowel ecologisch belangrijk als uitgestrekt is. Het mariene park beschermt dit onwerkelijke koraalrifsysteem, steile drop-offs en kritieke habitats voor migrerende soorten zoals walvishaaien en spinnerdolfijnen.
De benoeming weerspiegelt de toewijding om de biodiversiteit te behouden en tegelijkertijd een evenwicht te vinden tussen de behoeften van de lokale gemeenschap, die voor haar culturele en economische levensonderhoud afhankelijk is van deze wateren.
Duiken op Christmas Island biedt de kans om een onderwaterwereld te verkennen die grotendeels onaangetast is door menselijke invloeden - een zeldzaamheid in onze steeds meer onder druk staande oceanen.
Hij ging ook dieper en legde uit dat je hier meer dan 575 soorten rifvissen kunt tegenkomen, van de nieuwsgierige clownvis die tussen de anemonen ronddartelt tot scholen surgeonvissen die het rif begrazen. Het onderwaterlandschap is levendig met geitvissen die het zand zeven met hun barbelen, murenen die uit koraalspleten gluren en vlindervissen die met hun opvallende kleuren sierlijk glijden.
Pelagische soorten zoals barracuda's, tonijnen en zelfs af en toe een walvishaai bevaren het buitenwater. Op het rif zie je papegaaivissen die koraal tot zand vermalen, lipvissen die schoonmaakstations verzorgen en het onmiskenbare Moorse idool met zijn opvallende gele, zwarte en witte strepen.
Een wereldwijde hotspot voor hybride vissoorten
Het eiland is ook een wereldwijde hotspot geworden voor hybride vissoorten - eenfenomeen dat elders zelden wordt waargenomen - en iets waar David ons graag op wees. Het eiland ligt op het kruispunt van de Indische Oceaan en de Stille Oceaan en de afgelegen locatie creëert een unieke omgeving waar soorten uit beide oceanen naast elkaar leven en soms met elkaar kruisen.
Deze kruising levert hybriden op, een fascinerende mix van twee oudersoorten die resulteert in geheel nieuwe en onderscheidende vissen. Er zijn hybriden aangetroffen in verschillende visfamilies, waaronder de chirurgijnvis, vlindervis, engelvis, trekkervis, lipvis en padvis.
Deze hybriden vallen vaak op door hun opvallende en ongebruikelijke kleurpatronen, waarbij eigenschappen van beide oudersoorten worden gemengd. Bijvoorbeeld, temidden van een school surgeonvissen kun je een individu zien met enigszins afwijkende markeringen - een duidelijk teken van hybridisatie. Sommige van deze hybriden zijn zo zeldzaam dat ze alleen zijn geïdentificeerd door geïsoleerde waarnemingen, terwijl andere regelmatig naast hun oudersoort zwemmen, waardoor ik geobsedeerd was om ze te vinden.
Het eiland is naar verluidt de thuisbasis van ten minste 11 gedocumenteerde hybriden, die volgens wetenschappers ontstaan wanneer een van de oudersoorten zeldzaam is en geen partner van zijn eigen soort kan vinden, waardoor hij zich gaat kruisen met de eerstvolgende soort. Het is een zeldzame blik op het aanpassingsvermogen van het zeeleven dat de meeste duikers niet zien.
Dit gebeurt hier allemaal omdat Christmas Island begon als een onderzeese vulkaanberg die uit de oceaanbodem oprijst maar niet helemaal het oppervlak bereikt. In de loop der tijd is het geëvolueerd tot het eiland dat we vandaag de dag zien, omringd door deze rijke onderwater ecosystemen.
De omliggende onderzeese bergen, die hotspot-magneten zijn voor mariene biodiversiteit, trokken van oudsher commerciële visserij aan. Deze wateren zijn nu echter beschermd als onderdeel van een marien beheerplan dat is ontworpen om het milieu te beschermen en duurzame activiteiten te ondersteunen.
Het plan wijst een gebied van 200 zeemijl rond Christmas Island aan als groene zone, die de hoogste mate van bescherming biedt waar activiteiten zoals commerciële visserij beperkt zijn. Dichter bij het eiland, binnen 12 zeemijl, ligt de gele zone, waar gereguleerde activiteiten zoals recreatief vissen en duiken zijn toegestaan.
Bij het duiken op Christmas Island in de gele zone, waarbij David op de uitkijk stond om ervoor te zorgen dat de wind niet te agressief werd, zagen we de ongrijpbare walvishaaien niet en werden we niet bij elke duik omringd door haaien.
Maar we kwamen wel aasballen tegen waar zijdehaaien doorheen zwierven, witpuntrifhaaien op een missie die over de riffen zwierven en sierlijke koeneus- en adelaarsroggen die voorbij gleden en ons van dichtbij bekeken. Hoewel het ongelofelijk was, was dat niet de aantrekkingskracht voor mij. Het was dit rif - anders dan alles wat ik had gezien in meer dan anderhalf jaar op expeditie, waar het team en ik hebben gezocht naar de laatste overgebleven wilde plekken die niet zijn verwoest door menselijke invloeden.
Toch waren de tekenen van de reikwijdte van de mensheid niet helemaal afwezig. Afval in het water herinnerde ons aan de uitdagingen waar zelfs de meest afgelegen plaatsen mee te maken hebben. We waren op de hoogte gebracht van dit probleem door de Tangaroa Blue Foundation, een groep die zich onvermoeibaar inzet voor de bestrijding van het afval in zee dat door de stromingen vanuit Azië over het eiland wordt geslingerd.
Afhankelijk van de tijd van het jaar kunnen de stranden - toch al zeldzaam op deze zeeklim - overspoeld worden met afval. Zelfs in december, een rustigere tijd voor vuilophoping, vonden we de kustlijn ontsierd door plastic, achtergelaten vistuig en een bijna onwerkelijk aantal weggegooide slippers.
Om het probleem uit de eerste hand aan te pakken, gingen we samen met Hayley Cook, projectcoördinator voor de gebieden in de Indische Oceaan bij de Tangaroa Blue Foundation, het strand schoonmaken. Via hun Australische Marine Debris Initiative spoort Tangaroa Blue de herkomst van afval op om het probleem beter te begrijpen en te beperken.
Elk verzameld voorwerp - of het nu een visdobber, een flessendop of weer zo'n slipper is - wordt gecatalogiseerd in een nationale database. Deze gegevens vormen de basis voor beleidsveranderingen, educatieve activiteiten en maatschappelijke betrokkenheid, waardoor individuen en groepen - waaronder duikers - een actieve rol kunnen spelen in de bescherming van het zeemilieu.
Tijdens onze schoonmaakactie verzamelden we met z'n vieren meer dan 1000 stukken afval van een afgelegen strand dat ontoegankelijk is voor het publiek. Hayley's niet-aflatende inzet om een overweldigende toevloed van afval aan te pakken was zowel vernederend als ontnuchterend.
De kusten van Christmas Island accumuleren niet alleen plaatselijk afval; ze dienen als een wereldwijd opvangbekken en dragen de last van de vervuiling vanuit Zuidoost-Azië. Toch zetten Hayley en haar team van regelmatige vrijwilligers op het eiland deze schoonmaakwerkzaamheden om in bruikbare inzichten, waardoor wat een onoverkomelijk probleem lijkt, wordt omgezet in zinvolle vooruitgang.
Voor mij was de ervaring een klap in mijn gezicht - een viscerale wake-up call. Toen ik deze duikstekken en stranden met eigen ogen zag - prachtig maar ook met littekens - werd ik eraan herinnerd hoezeer onze wereld met elkaar verbonden is.
Als we het geluk hebben om plaatsen als Christmas Island te bezoeken, moeten we verantwoord duiken en deze kwetsbare ecosystemen actief beschermen. Dat betekent dat we ons moeten houden aan duurzame duikpraktijken, het zeeleven moeten respecteren en de impact die we hier hebben tot een minimum moeten beperken.
Maar het gaat ook verder dan het water: bewustwording verspreiden, lokale beschermingsinitiatieven ondersteunen en pleiten voor systemische verandering. Duiken op Christmas Island biedt een zeldzame, buitengewone blik op hoe een bloeiende onderwaterwereld eruit kan zien. Het is aan ons, vooral als duikers, om ervoor te zorgen dat deze plekken blijven zoals ze zijn - epische wilde plekken die de tand des tijds doorstaan.
Klaar om een van de meest afgelegen en adembenemende duikbestemmingen ter wereld te verkennen?
Begin vandaag nog met het plannen van je avontuur!
-
Andi Cross is SSI-ambassadeur en leidt de expeditie 'Edges of Earth'. Ze belicht verhalen over positieve vooruitgang in de oceaan en hoe je de wereld bewuster kunt verkennen. Om op de hoogte te blijven van de expeditie kun je het team volgen op Instagram, LinkedIn, TikTok, YouTube en hun website.