Hard koraal vs zacht koraal: wat is het verschil?
March 9, 2023
Koraal is iets dat alle duikers graag onder water zien. Koraalriffen laten alle kleuren van de regenboog zien en zijn de thuisbasis van veel van onze favoriete oceaandieren. We gaan kijken naar de verschillen tussen de harde en zachte koralen die deze ongelooflijk biodiverse ecosystemen creëren en leren hoe je ze in het water kunt herkennen.
Wat is koraal?
Koralen zijn levende organismen die in veel gebieden op de wereld voorkomen, maar meestal worden geassocieerd met de warmere wateren rond de evenaar van de aarde. Er zijn meer dan 6000 soorten koraal in de wereldzeeën en ze komen voor in een grote verscheidenheid aan vormen, kleuren en structuren.
Koralen zijn sterk afhankelijk van een complexe symbiotische (wederzijds voordelige) relatie met fotosynthetische algen die in hun weefsel leven. Deze algen verwijderen de afvalstoffen van de ademhaling uit de koraalpoliep en gebruiken deze om via fotosynthese suikers te produceren. Koralen kunnen meer dan 90% van hun benodigde voeding uit deze ongelooflijke relatie halen. Dit laat ook zien waarom de meeste koralen voorkomen in de tropen, waar het water meestal helder en warm is en het hele jaar door betrouwbaar zonlicht schijnt.
Koralen groeien langzaam, waarbij de snelste soorten slechts 8-15 mm per jaar bereiken. Een gezond rif is duizenden jaren oud, met een begroeiing van meerdere lagen koraalskeletten. Het 2300 km/1430 mijl lange Great Barrier Reef aan de oostkust van Australië is het enige door levende organismen gecreëerde bouwwerk dat zichtbaar is vanuit de ruimte! Het wordt ook beschouwd als een van de natuurwonderen van de wereld.
Er is ontdekt dat bijna een kwart van alle vissoorten op een bepaald punt in hun levenscyclus afhankelijk is van koraalriffen. Dit maakt koraalriffen niet alleen belangrijk voor vissen, maar ook voor de honderden miljoenen mensen die hun voedsel uit de oceaan halen. Commercieel belangrijke soorten zoals snapper, tandbaars en tunas zijn allemaal te vinden rond koraalriffen over de hele wereld. De toeristische voordelen voor landen met gezonde riffen in hun wateren zijn ook enorm: het Great Barrier Reef levert de Australische economie elk jaar meer dan 5,5 miljard dollar op.
Ben je klaar voor de wetenschap? We gaan nu kijken naar de verschillen tussen harde koralen en zachte koralen.
Harde koralen
Harde koralen maken een stevig skelet van calciumcarbonaat aan hun basis om zich vast te zetten op het rif. Het zijn deze stevige aragonietskeletten die de talloze vormen en structuren vormen die we allemaal graag onder water zien.
Generassen zoals de Acropora hebben opvallende fysieke kenmerken en vormen meestal een tak- of tafelvorm. In het Caribisch gebied vertonen soorten uit de familie Mussidae prachtige wervelende patronen en als je een foto ziet, begrijp je waarom ze de bijnaam 'hersenkoralen' hebben. Sommige soorten vormen minder indrukwekkende vormen, maar ze zijn enorm belangrijk voor de vorming van het grootste deel van de rifstructuur zelf. Het geslacht Porites staat bekend om het maken van enorme paddenstoelvormige koraalbommies die leuk zijn om te zien tijdens een duik. Of de koraalstructuur nu een vertakkende vorm, een tafel of een enorme koraalkop met grotten en overhangen is, harde koralen zijn de echte bouwers in de koraalwereld en maken een vitale habitat voor vissen van alle leeftijden en soorten.
De volgende keer dat je duikt, neem dan een kijkje in alle hoekjes en gaatjes die de vertakkende koralen creëren en probeer een waterjuffer en vlindervis te vinden die zich vaak binnenin verschuilen. Op grotere koraalkoppen leven soms baarzen, snappervissen, sweetlips en schaduwminnende soorten zoals soldierfish en squirrelfish. Als je veel geluk hebt zie je misschien zelfs schildpadden, haaien, en heel veel ongewervelde dieren zoals kreeften, krabben en octopussen bewonen ook het rif dat wordt gevormd door de harde koralen.
Hard koraal wordt meestal aangetroffen in wateren ondieper dan 40 meter, maar sommige soorten kunnen dieper overleven. De vermindering van het beschikbare licht is een beperkende factor voor harde koralen om diep te groeien. Sommige koralen leven op zulke ondiepe rifvlaktes dat ze bij vloed worden blootgesteld aan de tropische zon. Ze reageren hierop door overmatig slijm te produceren dat niet alleen voorkomt dat ze uitdrogen, maar ook werkt als een soort zonnebrandcrème om te voorkomen dat ze overmatig UV-schade oplopen. Best slim, toch?
Wil jij je steentje bijdragen aan de oceaan waar je van houdt? Bekijk dan onze tien toptips voor duurzaam duiken.
Zachte koralen
Zachte koralen zijn te onderscheiden van harde koralen door hun uiterlijk en door hun beweging in het water. Ze komen ook voor in een enorm scala aan vormen, van deegachtige vormen tot delicate waaiers en zwepen.
Sommige soorten zijn veel beter bestand tegen diepten dan hun hardere neven; hun grote poliepen met acht tentakels voeden zich gulzig in diepe waterstromingen. Zachte koralen komen in grotere aantallen voor in gematigde of zelfs polaire wateren omdat ze niet zo afhankelijk zijn van algen om het grootste deel van hun voedsel te produceren.
In de Caribische zee zijn waaiers het meest voorkomende type zacht koraal dat wordt gevonden en in het ondiepe water kunnen ze uitgestrekte kleurrijke velden vormen die zachtjes heen en weer deinen in de golfslag. In die regio vind je ook de Gorgonian zeezwepen, die potlooddun zijn en zich ongeveer 5-6 meter van de wand uitstrekken en een prachtige spiraalvorm hebben. Gorgonen zijn een zeldzame traktatie voor diepe duikers om op de foto te krijgen. Enorme Gorgonian waaiers vind je in tropische gebieden over de hele wereld, meestal op diepe drop offs waar ze zich vastzetten op het meest blootgestelde punt van het rif. Zo kunnen ze zoveel mogelijk planktonisch voedsel vangen in de passerende stroming. De Dendronephthya soorten zijn een andere grote favoriet voor duikers, ze zijn te vinden vanaf de Rode Zee en helemaal door de Indische en Pacific Oceanen. Ze hebben vlezige, blekere stammen die bedekt zijn met felgekleurde poliepen. Ze kunnen een toevluchtsoord zijn voor veelgevraagd macroleven zoals het pygmy seahorse.
Veel soorten gorgonen blijken chemicaliën (diterpenen) te produceren waarvan bekend is dat ze antimicrobiële eigenschappen hebben. Deze chemicaliën worden onderzocht op mogelijke medische vooruitgang voor de mens en er is waargenomen dat tuimelaars vaak direct door deze gorgonen zwemmen om gebruik te maken van dit effect op hun huid of schaafwonden.
Is het te laat om de stervende koralen in de wereld te helpen? Hier is wat wij denken.
Waarom is het belangrijk om voor koraalriffen te zorgen?
Koraalriffen worden bedreigd door stijgende temperaturen van het zeeoppervlak, verzuring van de oceaan en toenemende menselijke druk zoals toerisme en visserij. Koraalriffen komen na het regenwoud op de tweede plaats wat betreft biodiversiteit en het aantal soorten dat ze ondersteunen. Ze behoren ook tot de mooiste ecosystemen op aarde, dus het is belangrijk dat ze worden beschermd, zodat ook toekomstige generaties ervan kunnen genieten.
Tijdens het duiken is het noodzakelijk om een uitstekend drijfvermogen te behouden en contact met kwetsbaar koraal te vermijden. Inschrijven voor verdere duiktraining met cursussen zoals de SSI Perfect Buoyancy, en de tijd nemen om ervoor te zorgen dat je correct verzwaard bent, zijn gemakkelijke en effectieve manieren om ervoor te zorgen dat je niet per ongeluk het rif beschadigt waarvoor je waarschijnlijk zo ver hebt gereisd om het te zien! Ga op geen enkel punt op het rif staan, zo voorkom je dat je het koraal beschadigt en voorkom je ook dat je snijwonden in het rif maakt die gemakkelijk geïnfecteerd kunnen raken.
Een ander ding dat je kunt doen om koraalriffen te helpen is het gebruik van een reef safe sunscreen te gebruiken als je de oceaan in gaat.
Koraalriffen blijken heel goed te reageren op beschermingsmaatregelen zoals een verbod op destructieve vispraktijken (vissen met dynamiet) en het uitplanten van sneller groeiende soorten zoals Acropora. Het is gebleken dat het uitplanten van koraal zeer effectief is om het herstel van riffen over de hele wereld op gang te brengen. Met steeds meer van dit soort projecten over de hele wereld is er hoop op een toekomst met gezonde koralen.
Laat je rif zien en help koralen te gedijen!